Ένας έφηβος χειμώνας

Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου,  "Σελίδες ενός έφηβου χειμώνα", Πατάκης 2012

  

     Με πλούσιο φιλολογικό υλικό και άρτιο λογοτεχνικό λόγο στο συγγραφικό της οπλοστάσιο, η Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου υφαίνει ένα φιλόδοξο νεανικό μυθιστόρημα με άξονα την τραγική ειρωνεία, όπως αυτή ορίζεται στην αρχαία τραγωδία.   Η υπόθεση εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς συνθέτοντας το περιβάλλον μέσα στο οποίο η κεντρική ηρωίδα, ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι που βιώνει το πένθος της ξαφνικής απώλειας του πατέρα της, αναζητά διεξόδους και τρόπους αυτοπροσδιορισμού.

Στο βαρύ «προσωπικό» πένθος του κοριτσιού προστίθενται και οι επακόλουθες ανακατατάξεις, οι οικονομικές δυσκολίες, η μετακόμιση της οικογένειας στο πατρικό τής μητέρας στην επαρχία, ο νέος σχολικός περίγυρος, το ατύχημα του αδελφού, τα οικογενειακά μυστικά, που ένα-ένα ξετυλίγονται και αποκαλύπτονται, ο έρωτας, που ενώ φαίνεται να προβάλλει ιδανικός καθίσταται απρόσιτος και ανεκπλήρωτος.   Αδυνατώντας να προσαρμοστεί στις νέες και δύσκολες αυτές συνθήκες,  η ηρωίδα καταφεύγει σ’ έναν ιδιότυπο ψυχικό αυτό-εγκλεισμό με μοναδικό τρόπο έκφρασης –αλλά και λύτρωσης—την ποίηση και την ποιητική δημιουργία.   

     «Ο πατέρας, θυμάμαι, αγαπούσε υπερβολικά το φθινόπωρο.  Ο σταθερός και ήρεμος χαρακτήρας του προτιμούσε τις ήσυχες ομορφιές αυτής της εποχής από τις ακρότητες του καλοκαιριού και του χειμώνα, από την επιπόλαιη μεταβλητότητα της άνοιξης.  Δεν χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να φτάσω στην ήρεμη παραδοχή πως είχε δίκιο.  Όσα ακολούθησαν το χαμό του οδήγησαν πολλές φορές την καρδιά μου στα όρια του καύσωνα και άλλες τόσες την έκαναν να παγώσει μέχρι θανάτου».

     Η συγγραφέας, επιλέγοντας την αμεσότητα της πρωτοπρόσωπης αφήγησης,  αναδεικνύει με εξπρεσιονιστική διάθεση το «προσωπικό εσωτερικό τοπίο» της κεντρικής ηρωίδας-αφηγήτριας και μέσα από τη δική της οπτική γωνία δημιουργεί τα  πορτραίτα των χαρακτήρων που απαρτίζουν τη μυθιστορηματική της πινακοθήκη.   Η ηγεμονική γιαγιά από την οικογένεια της μητέρας και το άκρο αντίθετό της από την οικογένεια του πατέρα.   Η κοινωνική και ευπροσάρμοστη αδελφή σε αντίθεση με την κεντρική ηρωίδα.  Η εκκεντρική θεία Νίνα και ο καλόκαρδος καλλιτέχνης σύζυγός της.  Ο γοητευτικός καθηγητής και η ομάδα των συμμαθητών, που τόσο διαφέρουν μεταξύ τους.   Η μητέρα Ισμήνη και η γυναίκα μυστήριο που αφήνει λουλούδια στο μνήμα του πατέρα.  Εμβληματικό μοτίβο του μυθιστορήματος η έφηβη αρχαία Αντιγόνη και η δύναμη των σοφόκλειων στίχων μέσα από τους οποίους η κεντρική ηρωίδα ανιχνεύει τους δαιδάλους της επώδυνης εφηβείας της και φωτίζοντάς τους βρίσκει την άκρη του μίτου, την έξοδο προς την ενηλικίωση. 

     Το κείμενο διανθίζεται από καλαίσθητα ποιητικά ιντερμέδια, στίχους τραγουδιών, εδάφια από το έργο του Σοφοκλή, φιλολογικές αναζητήσεις και φιλοσοφικά, μερικές φορές ρητορικά, ερωτήματα.   Δυνατά του σημεία η πλειάδα των υπέροχων, ολοκληρωμένων χαρακτήρων, οι αντιθέσεις, οι ανατροπές, η τραγική ειρωνεία, η αλήθεια που είναι σε όλους ολοφάνερη εκτός από την κεντρική ηρωίδα, που την αποδέχεται, ως ένα είδος κάθαρσης, μόνο στις τελευταίες σελίδες.   Ένα χορταστικό μυθιστόρημα που αναδεικνύει την θεραπευτική δύναμη της ποίησης και της ποιητικής δημιουργίας κάτω από συνθήκες δύσκολες, περίπλοκες και επώδυνες.   Έχοντας διαβάσει το υπέροχο «Κρυμμένο Εργοστάσιο των Παιχνιδιών» της κ. Ζορμπά-Ραμμοπούλου, που πραγματεύεται το θέμα της παιδικής εργασίας σε εργοστάσια παιγνιδιών στην Κίνα, τοποθέτησα ψηλά τον πήχη ευθύς εξαρχής.  Και δεν απογοητεύτηκα.