Το Τέρας Ερχεται

Πάτρικ Νες:  Το Τέρας Έρχεται

Μετάφραση:  Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Εκδόσεις Πατάκη

Σελ. 214

Βασισμένο σε μία ιδέα της Αγγλίδας συγγραφέως Σοβόν Ντάουντ, η οποία έχασε τη μάχη με τον καρκίνο πριν λίγα χρόνια, «Το τέρας» του Πάτρικ Νες, ανήκει στην κατηγορία των εμπνευσμένων  εκείνων λογοτεχνικών βιβλίων που μένουν αξέχαστα.   Είχα την ευκαιρία να διαβάσω το αγγλικό πρωτότυπο αμέσως μετά την ελληνική μετάφραση και να βυθιστώ για δεύτερη φορά στο λογοτεχνικό σύμπαν του νεαρού  Πάτρικ Νες, ένα σύμπαν όπου φαντασία και πραγματικότητα τρέχουν δίπλα-δίπλα καλπάζοντας, απογειώνονται, προσγειώνονται,  συγκρούονται και συμφιλιώνονται με φόντο την ταλαιπωρημένη ψυχή ενός παιδιού που βιώνει τον εφιάλτη του επερχόμενου θανάτου της άρρωστης μητέρας του. 

Γοτθικού τύπου μυθιστόρημα;  Ψυχολογικό θρίλερ; Όπως και να το ονομάσει κανείς, το κυρίαρχο θέμα του βιβλίου είναι ο φόβος της απώλειας και του θανάτου.  Θέμα σκληρό, ωστόσο αναπόφευκτο και πανανθρώπινο.  Κεντρικός ήρωας ο  δεκατριάχρονος Κόνορ, μόνος, δειλός κι εσωστρεφής,  που ενώ διαισθάνεται την αλήθεια επιμένει να προσποιείται ότι η υγεία της μητέρας του θα βελτιωθεί.   Όταν όμως πέφτει το σκοτάδι και όλα τριγύρω του σιωπούν, όταν το ρολόι δείχνει περασμένα μεσάνυχτα και οι φόβοι φωλιάζουν στην ψυχή και το μυαλό του, ο μόνιμος εφιάλτης του μεταμορφώνεται σε τέρας αποκρουστικό και επικίνδυνο.  Ακριβώς στις δώδεκα και επτά λεπτά το τέρας έρχεται.  Κάθε νύχτα.  Και ο Κόνορ θάδινε τα πάντα για να μην το συναντήσει.   Ένα βράδυ όμως, η μορφή ενός άλλου, μη αναμενόμενου τέρατος εμφανίζεται στο παράθυρο του Κόνορ.  Ένα πελώριο δέντρο, αρχέγονο, άγριο αλλά ακίνδυνο, ορθώνεται μπροστά του και γιγαντώνεται επισκιάζοντας το άλλο τέρας, τον εφιάλτη.   Είναι ένα τέρας-έλατο που μιλά και διηγείται στον Κόνορ τρείς βαθυστόχαστες ιστορίες ζητώντας του γι’ αντάλλαγμα να πει στο τέλος τη δική του «αλήθεια», αυτή που ο Κόνορ φοβάται τόσο όσο και τον εφιάλτη.  Όμως, αυτό εδώ το τέρας, καθώς σχηματίζεται και γιγαντώνεται μέσα από το αιωνόβιο έλατο, δεν τρομάζει, δεν απωθεί.  Αντιθέτως.  Ως έμπειρος ψυχολόγος-εξομολογητής συμπαραστέκεται στο παιδί βοηθώντας το βήμα-βήμα να εκτοπίσει τους εφιάλτες του, να δει κατάματα την αλήθεια, να πάρει θάρρος, να συνθηκολογήσει με τους φόβους του, να αποτινάξει τις ενοχές του. 

Το υπέροχο, λυρικό και απέριττο κείμενο του Πάτρικ Νες θα μπορούσε να σταθεί μονάχο του, χωρίς εικονογράφηση.  Να, όμως, που όταν η καλή τέχνη συναντιέται με την καλή γραφή, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι τόσο αριστουργηματικό που για πρώτη φορά στην ιστορία της Βρετανίας ένα βιβλίο αποσπά συγχρόνως το υψίστου κύρους Carnegie Medal για το κείμενο του Πάτρικ Νες, καθώς και το θυγατρικό του Κate Greenaway για την εμπνευσμένη ασπρόμαυρη εικονογράφηση του Τζιμ Κέυ.  Και το Carnegie δεν είναι παρά η αρχή.  Ακολουθούν και άλλα βραβεία μεταξύ των οποίων και το Jugendliteraturaturpreis, το σημαντικότερο γερμανικό βραβείο στη κατηγορία του. 

Μεταφρασμένο σε δεκαεννιά γλώσσες, το βιβλίο ταξιδεύει στον κόσμο αγγίζοντας και συμφιλιώνοντας χιλιάδες αναγνώστες με την αλήθεια του θανάτου, που όσο κι αν πληγώνει είναι οικουμενική, πανανθρώπινη και αναπόφευκτη.  Η ελληνική μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, αριστοτεχνικά προσαρμοσμένη στον κοφτό, βραχύχρονο τόνο της αφηγηματικής τεχνικής του Πάτρικ Νες,  διασχίζει επιδέξια και χωρίς παραπατήματα τις υφολογικές και σημασιολογικές ιδιαιτερότητες του αγγλικού πρωτότυπου, αφουγκράζεται τα συναισθήματά του και αποδίδει στη γλώσσα μας, αυτούσια και ανάγλυφα, μια ιστορία σοφή και γενναία όπου ο φόβος και η θλίψη της απώλειας παίρνουν το δρόμο της λύτρωσης και της θεραπείας. 

Το αγάπησα πολύ αυτό το βιβλίο και το συστήνω ανεπιφύλακτα σε ώριμα παιδιά και ενήλικες αναγνώστες που κρατούν μέσα τους στοιχεία της παιδικής τους ηλικίας.   

©  Γεωργία Γαλανοπούλου, Φεβρουάριος 2013