Το γεφύρι της Ανατολής

Το γεφύρι της Ανατολής της Ηρώς Παπαμόσχου, με χρονολογία έκδοσης το 1995, βραβεύτηκε από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου τον αμέσως επόμενο χρόνο, έλαβε την τιμητική διάκριση Pier Paolo Vergerio –ως ιστορικό μυθιστόρημα-- από το Πανεπιστήμιο της  Padova και μέχρι σήμερα έχει επανεκδοθεί τουλάχιστον δέκα φορές.  Στα χέρια μου κρατάω τη δέκατη έκδοση των διακοσίων ογδόντα επτά χορταστικών σελίδων που απαρτίζουν την εξιστόρηση μιας επίπονης προσφυγικής διαδρομής στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.   Ιστορικό μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά.  Από εκείνα, όμως, που καλύπτουν και τις απαιτήσεις των μεγάλων τόσο για την όμορφη και ρέουσα γραφή, όσο και για την ενδιαφέρουσα πλοκή μέσα από την οποία παρόν και παρελθόν, ιστορία και μυθοπλασία, συνδυάζονται και συνυφαίνονται με φόντο  το άυλο εκείνο γεφύρι της Ανατολής που, "πότε σπλαχνικό και πότε ανελέητο, πότε θαλασσινό και πότε στεριανό, ανοίγει τις πύλες του σε κυνηγούς και κυνηγημένους και γράφει τη δική του ιστορία". 

 "Σαν είσαι πρόσφυγας, δεν ορίζεις την τύχη σου".  Και όπως η Σμυρνιά μητέρα της κεντρικής ηρωίδας έζησε τον ξεριζωμό και την αναγκαστική μετανάστευση το 1922 για να ριζώσει μετέπειτα στη Σάμο, έτσι τον ξαναζεί το 1943 μαζί με τα παιδιά της μετά τον ανελέητο βομβαρδισμό του νησιού και την ομαδική φυγή των κατοίκων του στις ακτές της Μικράς Ασίας.   Μια ιστορία τριπλής μετανάστευσης, περιπλάνησης, εγκαρτέρησης και επιβίωσης την ώρα που ο πόλεμος αφανίζει συγγενείς, πατρίδα και περιουσίες.  Από τη Σάμο στο Κουσάντασι, στη Σμύρνη, στο Χαλέπι, στη Γάζα και το Λίβανο αλλά και την Αθήνα, το τότε και το τώρα συμπορεύονται και συνδιαλέγονται μέσα από μία απολαυστική αφήγηση, ολοζώντανους χαρακτήρες, συγκινητικά στιγμιότυπα και συναισθήματα,  και ιστορικά γεγονότα που καλύπτουν σημαντικές στιγμές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όσο συνοπτικά κι αν αναφέρονται.     Όλα δοσμένα σε σωστές δόσεις.  Ακόμη και το λεπτό, καλόγουστο χιούμορ της Ηρώς Παπαμόσχου επεμβαίνει διακριτικά όπου χρειάζεται κρατώντας τις ισορροπίες και αποφορτίζοντας τις εντάσεις. 

Ωραιότατο μυθιστόρημα που δεν θα ξεχάσω.  Ένα αντίδοτο στο δηλητήριο της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας που φαρμακώνει τελευταία τον τόπο μας και κατεδαφίζει την ανθρωπιά μας.  Μια υπενθύμιση της δικής μας πρόσφατης ιστορίας  και του δικού μας αγώνα για επιβίωση στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Ανατολής.   Μια έξοχη απόπειρα ταύτισης με τον «άλλο», τον ξένο, τον πρόσφυγα, το δεινοπαθούντα, που δεν ορίζει την τύχη του.  Μια, τέλος πάντων, κάθαρση ψυχής για όσους δουν λιγάκι παραπέρα.     

Copyright 2013 Georgia Galanopoulou
Contact galanopouloug@gmail.com